Pas uw voedings- en drinkpatroon aan
Na de diagnose van een acute of chronische pancreatitis is het niet makkelijk om uw voedingspatroon aan te passen. Het doel van een aangepast voedingspatroon is om een tekort aan belangrijke voedingsstoffen te voorkomen.
Mensen die al langere tijd een alvleesklierontsteking hebben, kunnen onbedoeld gewicht verliezen. Wanneer de alvleesklier minder spijsverteringsenzymen aanmaakt, worden voedingsstoffen in de darm niet goed opgenomen.
Een andere reden van gewichtsverlies kan zijn dat de pijn en ontsteking het lichaam veel energie kosten. Als u steeds pijn krijgt na het eten, kan dat een sterke prikkel zijn om niet meer te eten. Het kan ook zijn dat u bepaald eten of drinken weglaat omdat u daar pijn van krijgt. Toch is het belangrijk dat u blijft proberen te eten. Eet vooral kleine beetjes, verdeeld over de dag.
Met welke voeding kunt u starten?
Goede voeding is een belangrijke voorwaarde voor een goed herstel. Als u nog in het ziekenhuis ligt, krijgt u vocht toegediend via het infuus. Misschien mag u de eerste dagen niet eten of drinken om de alvleesklier rust te geven. Afhankelijk van hoeveel pijn u heeft, mag u daarna stapsgewijs steeds meer eten. Tijdens de eerste dagen dat u weer mag eten, is de vetafbraak door de pancreasenzymen nog niet optimaal. Daarom start u met voeding die weinig vetten bevat. Vervolgens kunt u de voeding verder uitbreiden. Belangrijk is dat u bij verergering van de klachten de verpleegkundige of arts hierover informeert. De arts beoordeelt dan of u de voeding wel of niet verder mag uitbreiden.
Welke voeding en drank kunt u zelf nemen?
Het advies bij pancreatitis is om “gewoon gezond” te eten. Maar hoe doet u dat? Het Voedingscentrum geeft betrouwbare informatie over voeding en heeft de ‘Schijf van Vijf’ bedacht als hulpmiddel om gezonde keuzes te maken.
Tips om gezond te eten en drinken volgens de Schijf van Vijf:
- Eet volop groente en fruit
Niet één groente bevat alle voedingsstoffen uit groente die je nodig hebt. Daarom: varieer volop met groente. Volwassenen krijgen het advies om minimaal 250 gram groente en twee porties fruit per dag te eten. U kunt uw dagelijkse porties makkelijk spreiden over de dag. - Vooral volkoren en vezels
Bent u gewend om veel witte graanproducten te eten, zoals witbrood, witte pasta en witte rijst? Vervang ze door de volkoren varianten. - Bronnen van eiwitten
Wissel af tussen vlees, vis, peulvruchten, noten, eieren en vegetarische producten. Met het eten van vis verlaagt u het risico op hart- en vaatziekten. Peulvruchten verlagen het LDL-cholesterol, wat helpt om de bloedvaten gezond te houden. In vlees en ei zitten veel goede voedingsstoffen, zoals ijzer en vitamine B12. Eet ook genoeg zuivel, zoals melk, yoghurt en kaas. - Zachte en vloeibare vetten
Vet is een bouwstof en brandstof voor ons lichaam en levert vitaminen A, D en E. Eet vooral producten met veel onverzadigd vet. Boterhammen besmeren met zachte margarine of halvarine is een simpele manier om vet binnen te krijgen en daarmee ook de vitaminen A, D en E. Varieer bij het bereiden van de warme maaltijd tussen olie en vloeibare margarine of vloeibaar bak- en braadvet. - Voldoende vocht
Het lichaam bestaat voor ongeveer 60% uit water. Het vocht wat u verliest moet worden aangevuld door te drinken. Kies wel vooral voor dranken zonder suiker. Water, koffie en thee zijn gezonde opties om het vochttekort aan te vullen. - Tussendoortjes: niet te veel en niet te vaak
Tussendoortjes als koekjes, frisdrank en chips horen niet in de Schijf van Vijf. Maar ook producten als witbrood, sauzen, vleeswaren, zoet broodbeleg en vla vallen erbuiten. Als u volgens de Schijf van Vijf eet kunnen ze er wel bij, maar niet te veel en niet te vaak.
Aanvullende tips bij chronische pancreatitis:
- Drink geen alcohol
- Stop met roken
- Vermijd geen vet: zorg dat u voldoende vetten binnenkrijgt, vooral onverzadigde vetten
- Eet niet meer vezels dan aanbevolen, deze kunnen zorgen dat de enzymen die u inneemt niet goed werken
- Om uw voeding energierijker te maken is het verstandig om vaker iets kleins tussendoor te nemen. Veel kleine maaltijden verspreid over de dag leveren namelijk extra energie/calorieën. Ook voor de alvleesklier is het goed om veel kleine porties te eten, verdeeld over de dag.
Op de website van het voedingscentrum kunt u veel tips vinden over gezonde voeding en de Schijf van Vijf.
Diëtist
Een diëtist kan u helpen met het verbeteren van uw voedingsgewoonten, het handhaven of verbeteren van uw voedingstoestand en uw gewicht, het verbeteren van uw bloedglucosewaarden, het leren omgaan met pancreasenzymsuppletie en met het verminderen of niet erger worden van klachten.
Als u bepaalde voedingsstoffen, zoals vitaminen, tekort komt kan de diëtist u supplementen aanraden. Als er diabetes is ontstaan door de pancreatitis, kan de diëtist u hier bij voor begeleiden.
Als u nog geen begeleiding krijgt van een diëtist, vraag dan aan uw arts of hij/zij u kan verwijzen naar een diëtist die gespecialiseerd is in pancreatitis.
Waarom enzymen gebruiken bij uw maaltijden?
Pancreasenzymen worden gebruikt als de alvleesklier zelf niet of onvoldoende werkt of is verwijderd. Om het voedsel beter te laten verteren, zijn pancreasenzymen nodig. Deze moet u innemen bij alle maaltijden en tussendoortjes. De hoeveelheid enzymen die u moet gebruiken is gerelateerd aan de hoeveelheid vet in de maaltijd.
Vetten, eiwitten en koolhydraten bestaan uit lange ketens, die vaak te lang zijn om in het bloed te worden opgenomen en om te worden gebruikt als bouwstoffen en energie. Pancreasenzymen zijn een soort ‘schaartjes’ die de lange ketens in stukjes knippen. Lipasen breken vet af, proteases breken eiwitten af en amylases koolhydraten. Met enzymen zal het lichaam de voeding beter kunnen verteren en opnemen. Hierdoor wordt de ontlasting minder vettig en blijft u beter op gewicht.
Uw arts en diëtist zullen u adviseren over de dosering.
Meer informatie over enzymen
