Enzymen

Wat is de rol van alvleesklierenzymen?

In de dunne darm worden belangrijke voedingsstoffen en vitaminen opgenomen die bouwstenen zijn voor ons lichaam. De alvleesklier produceert enzymen die ervoor zorgen dat de voedingsstoffen in kleinere fragmenten worden geknipt zodat deze goed kunnen worden opgenomen in ons bloed. Deze productie van alvleesklierenzymen is nodig voor een goede spijsvertering.
De belangrijkste enzymen voor de spijsvertering zijn:

• amylase; voor de vertering van suikers
• lipase; voor de vetvertering
• protease; voor de eiwitvertering

Wat gebeurt er als uw alvleesklier niet goed meer werkt?

Bij een verminderde werking van de alvleesklier is sprake van tekort aan alvleesklierenzymen en wordt het voedsel niet goed verteerd. Er komen dan te weinig enzymen voor de spijsvertering in de dunne darm beschikbaar. U heeft alvleesklierenzymen nodig die u helpen bij het opnemen van de energie die u uit uw voeding haalt.

Een slechte voedingstoestand en tekorten aan belangrijke vitaminen komen veel voor bij patiënten met een tekort aan alvleesklierenzymen. Hierbij gaat het vooral om een tekort aan het enzym ‘lipase’ (vetvertering). Gezonde voeding hoort onder andere vet te bevatten, want vet is een belangrijke bron van energie. Als vet niet door het lichaam wordt opgenomen, dan krijgt u hierdoor niet voldoende energie en valt u ook af.

Vetten zijn dus een essentieel onderdeel van een gezonde en uitgebalanceerde levensstijl. Ze zijn een belangrijke energiebron, ze beschermen uw organen en zorgen voor de opname van vet oplosbare vitaminen (A, D, E en K). Een gram vet geeft ongeveer evenveel energie als twee gram eiwitten of koolhydraten. Bij een gezond eetpatroon komt tussen de 20 en 40% van de energie uit vet.

Als u een tekort aan alvleesklierenzymen heeft, kan het een probleem worden om zelfs de gezonde hoeveelheid vet binnen te krijgen.

Het Voedingscentrum adviseert:
– voor vrouwen maximaal 80 gram vet per dag
– voor mannen maximaal 100 gram vet per dag

Bovenstaand advies geldt ook voor u als u patiënt bent, mits u ervoor zorgt dat u de juiste hoeveelheid alvleesklierenzymen per maaltijd gebruikt.

Wat is enzymtherapie?

Uw behandelend arts kan u enzympreparaten voorschrijven, die vaak in capsulevorm met daarin korrels beschikbaar zijn. U krijgt deze extra capsules om de hoeveelheid alvleesklierenzymen aan te vullen, die helpen met het verteren van voedsel. Deze korrels bevatten de stof pancreatine, die drie belangrijke enzymen bevat: protease om eiwitten af te breken, amylase om koolhydraten af te breken en lipase om vetten af te breken. Iedere korrel bevat een beschermlaagje om de enzymen tegen maagzuur te beschermen. In de dunne darm lossen de korrels op en kunnen de verteringsenzymen hun werk doen.

Neem de capsules in bij de hoofdmaaltijden, maar ook bij tussendoortjes die vet bevatten. Enzymen zijn niet nodig bij bijvoorbeeld koffie, thee, frisdrank, limonade, fruit. Neem de capsules tijdens de maaltijd in. Duurt de maaltijd langer, bijvoorbeeld bij uit eten gaan? Verdeel dan de capsules over de maaltijd, aan het begin, halverwege en na de maaltijd. De enzymen werken vanaf een half uur tot 1 uur na inname en blijven dan 1,5 tot 2 uur actief in uw darm.

Bent u vergeten een capsule in te nemen? Neem de capsule dan tot een half uur na de maaltijd in. Neem ze niet later in. De enzymen hebben dan niet genoeg tijd om zich met het voedsel te mengen. Maak de capsules bij voorkeur niet open. Als het niet lukt de capsules in één keer door te slikken, mag u de capsules openen. Meng de korrels met een zacht zuur voedingsmiddel, bijvoorbeeld appelmoes, yoghurt, sinaasappelsap of appelsap, en neem dit mengsel direct in. Zorg dat er geen korrels in uw mond achterblijven, door uw mond goed na te spoelen. Dit voorkomt dat de korrels het slijmvlies in uw mond aantasten. Kauw de korrels niet fijn.

Hoeveel extra enzymen heeft u nodig?

De hoeveelheid enzymen die u nodig heeft per maaltijd of tussendoortje hangt af van de hoeveelheid vet die in uw voeding zit, maar ook van de hoeveelheid alvleesklierenzymen die uw lichaam zelf nog aanmaakt. Ook hangt het af van de klachten die u heeft.

Er zijn verschillende enzympreparaten beschikbaar in verschillende doseringen. In het onderstaande schema vindt u de meest voorkomende preparaten in Nederland.

Lees de bijsluiter van Creon granulaat 5000
Lees de bijsluiter van Creon 10.000
Lees de bijsluiter van Creon 25.000
Lees de bijsluiter van Creon 35.000
Lees de bijsluiter van Pancrease
Lees de bijsluiter van Pantriozyme
Lees de bijsluiter van Panzytrat Granulaat
Lees de bijsluiter van Panzytrat 10.000 en 25.000

In principe geldt,  dat de dosering afhangt van de mate waarin uw pancreas nog pancreasenzymen aanmaakt. Het advies is om per gram vet 1000-2000 eenheden lipase te gebruiken. Per persoon kan dit afwijken. De benodigde hoeveelheid enzymen wordt individueel afgestemd door de diëtist of de arts.

Hieronder staan voorbeelden van het berekenen van de hoeveelheid vet in verschillende maaltijden en de hoeveelheid enzymsuppletie die daarbij nodig is.

Bron: NEVO-tabel 2010

Bron: NEVO-tabel 2010

Bron: NEVO-tabel 2010

Voor de hoeveelheid vet en andere voedingsstoffen verwijzen wij u naar de website Voedingscentrum caloriechecker.